Τρίτη, 11 Σεπτεμβρίου 2012 14:18

Μεγάλες διακυμάνσεις στο κόστος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης και στην οικονομική υποστήριξη για φοιτητές στην ΕΕ

---

Το κόστος της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης για τους φοιτητές παρουσιάζει εντυπωσιακές διαφορές στην Ευρώπη, σύμφωνα με νέα έκθεση που εκδόθηκε σήμερα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Τα υψηλότερα δίδακτρα υπάρχουν στην Αγγλία, στην οποία οι φοιτητές πληρώνουν μέχρι 9 000 λίρες (περίπου 11 500 ευρώ) ανά ακαδημαϊκό έτος, ενώ εννέα χώρες (Aυστρία, Κύπρος, Δανία, Φινλανδία, Ελλάδα, Mάλτα, Nορβηγία, ΗΒ (Σκοτία) και Σουηδία) στις περισσότερες περιπτώσεις δεν χρεώνουν δίδακτρα. Οι σκανδιναβικές χώρες είναι συνήθως οι πιο γενναιόδωρες, μολονότι, μετά τη Φιλανδία και τη Σουηδία, και η Δανία καθιέρωσε την εισαγωγή διδάκτρων για διεθνείς φοιτητές. Όλες οι χώρες, εκτός της Ισλανδίας και της Νορβηγίας, τώρα χρεώνουν δίδακτρα για μη ευρωπαίους φοιτητές.

Πολλές από τις χώρες που δεν χρεώνουν δίδακτρα, όπως η Αυστρία, το ΗΒ (Σκοτία) και οι σκανδιναβικές χώρες, παρέχουν επίσης γενναιόδωρη οικονομική υποστήριξη στους φοιτητές όπως υποτροφίες και δάνεια σπουδών. Οι πληροφορίες σχετικά με τα δίδακτρα και την οικονομική υποστήριξη διατίθενται πλέον εύκολα στο διαδίκτυο για σπουδαστές που επιθυμούν να συγκρίνουν το κόστος της εκπαίδευσής τους σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες.

Στην έκθεση τονίζεται ότι μεγάλες διαφορές υπάρχουν επίσης, όσον αφορά την υποστήριξη των φοιτητών, η οποία είναι γενναιόδωρη στη Γερμανία, στις σκανδιναβικές χώρες και στο ΗΒ, ενώ οι φοιτητές στη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Εσθονία, την Ουγγαρία, τη Λετονία και τη Λιθουανία λαμβάνουν περιορισμένη μόνον οικονομική υποστήριξη. Υπάρχουν επίσης σημαντικές διαφορές όσον αφορά το ποιος δικαιούται υποστήριξη: επιδοτήσεις μπορούν να χορηγηθούν είτε μόνον αν υπάρχει ανάγκη ή διατίθενται εύκολα σε όλους. Τα οικογενειακά επιδόματα και οι φοροαπαλλαγές στους γονείς φοιτητών αποτελούν σημαντικό στοιχείο του συνολικού πακέτου υποστήριξης των φοιτητών στις μισές περίπου χώρες.

• Σημαντικότερα σημεία της έκθεσης

ΔΙΔΑΚΤΡΑ

Τα υψηλότερα δίδακτρα

Tα υψηλότερα δίδακτρα έχει το ΗΒ (Αγγλία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία). Έως το 2012 ανέρχονταν σε 3375 λίρες το χρόνο για τις προπτυχιακές σπουδές (bachelor). Από το Σεπτέμβριο του 2012, το ποσό αυτό έχει αυξηθεί στην Αγγλία όπου τα βασικά δίδακτρα ξεκινούν από 6000 λίρες και μπορεί να φθάνουν τις 9000 λίρες. Οι φοιτητές στην Αγγλία παίρνουν δάνειο για να πληρώσουν τα δίδακτρα και δεν είναι υποχρεωμένοι να το εξοφλήσουν έτος ότου βρουν δουλειά με σχετικά καλές αποδοχές. Στην Ουαλία, ωστόσο, το πρόσθετο κόστος των διδάκτρων για τους φοιτητές που έχουν τη μόνιμη κατοικία τους στην Ουαλία αναλαμβάνεται από την ουαλική κυβέρνηση, ακόμη και αν σπουδάζουν εκτός Ουαλίας. Στο μεταξύ, στη Βόρεια Ιρλανδία, τα δίδακτρα αυξάνονται μόνο σε συνάρτηση με τον πληθωρισμό και ανέρχονται σε 3465 λίρες το 2012/13.

Χωρίς δίδακτρα

Στον αντίποδα βρίσκονται 9 χώρες όπου οι φοιτητές (όχι όμως αυτοί που είναι εκτός ΕΕ/ΕΟΧ) δεν πληρώνουν δίδακτρα. Πρόκειται για την Αυστρία, την Κύπρο (προπτυχιακά: bachelor), τη Δανία (αλλά οι φοιτητές μερικής απασχόλησης πληρώνουν δίδακτρα), τη Φινλανδία, την Ελλάδα και τη Μάλτα (bachelor), τη Νορβηγία, το ΗΒ (Σκωτία για το επίπεδο bachelor) και τη Σουηδία.

Στη Γερμανία, για το νέο ακαδημαϊκό έτος 2012/13, δύο ομόσπονδα κράτη (Bαυαρία και Κάτω Σαξονία) χρεώνουν δίδακτρα, ενώ τα άλλα 14 όχι.

Ποσοστό των φοιτητών που πληρώνουν δίδακτρα

Το ποσοστό των φοιτητών που πληρώνουν δίδακτρα διαφέρει πολύ από χώρα σε χώρα. Σε ορισμένες χώρες όλοι οι φοιτητές καταβάλλουν δίδακτρα και αυτό συμβαίνει στο Βέλγιο (Φλάνδρα), τη Βουλγαρία, την Τσεχική Δημοκρατία, την Αγγλία, την Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, τις Κάτω Χώρες, την Πολωνία, την Πορτογαλία, τη Σλοβακία και την Τουρκία. Σε επτά χώρες (Γαλλόφωνη Κοινότητα του Βελγίου, Εσθονία, Γαλλία, Ουγγαρία, Ιταλία, Λετονία, Ρουμανία) το μεγαλύτερο μέρος των φοιτητών πληρώνουν δίδακτρα. Σε τέσσερις χώρες (Κροατία, Γερμανία, Λιθουανία, Σλοβενία) μια μειονότητα πληρώνει δίδακτρα και, τέλος, στις 9 χώρες που προαναφέρθηκαν οι σπουδαστές δεν πληρώνουν, εκτός από τις εξαιρέσεις που αναφέρονται.

Δίδακτρα για τους φοιτητές εκτός ΕΕ

Για τους φοιτητές που έρχονται από χώρες εκτός Ευρωπαϊκής Ένωσης, τα δίδακτρα τείνουν να είναι υψηλότερα. Συνήθως τα καθορίζουν τα ιδρύματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, αν και σε ορισμένες χώρες (Bέλγιο, Βουλγαρία, Ελλάδα, Πορτογαλία, Ρουμανία) υπάρχουν κανονισμοί σε κεντρικό επίπεδο που διέπουν τα επίπεδα των διδάκτρων.

Σε 6 χώρες (Τσεχική Δημοκρατία, Ουγγαρία, Ισλανδία, Ιταλία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία) οι φοιτητές από χώρες εκτός ΕΕ έχουν την ίδια μεταχείριση ως προς τα δίδακτρα με τους φοιτητές των χωρών της Ένωσης.

Διαφορές στα δίδακτρα μεταξύ κύκλων σπουδών

Τα επίπεδα των διδάκτρων είναι συνήθως υψηλότερα για τις μεταπτυχιακές σπουδές (δεύτερος κύκλος) από ό,τι για τις προπτυχιακές (πρώτος κύκλος) και στον δεύτερο κύκλο συνήθως τα δίδακτρα βαρύνουν περισσότερους φοιτητές. Στην Ελλάδα, τη Μάλτα και το ΗΒ (Σκωτία), τα δίδακτρα αφορούν τον δεύτερο κύκλο αλλά όχι τον πρώτο ενώ στην Ιρλανδία, τη Γαλλία, τη Λετονία, τη Λιθουανία, την Ουγγαρία, τη Σλοβενία και το Ηνωμένο Βασίλειο (Αγγλία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία) τα δίδακτρα είναι υψηλότερα για τις μεταπτυχιακές σπουδές επιπέδου μάστερ.

ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΗ ΕΝΙΣΧΥΣΗ ΤΩΝ ΦΟΙΤΗΤΩΝ

Η οικονομική ενίσχυση των φοιτητών παίρνει διάφορες μορφές και αποσκοπεί στην κάλυψη διαφορετικών αναγκών ανάλογα με τη χώρα. Ωστόσο, οι συνηθέστερες μορφές ενίσχυσης είναι οι υποτροφίες και τα δάνεια, μερικές φορές σε συνδυασμό (όταν ο φοιτητής έχει και υποτροφία αλλά παίρνει και δάνειο) και μερικές φορές χωριστά (ο φοιτητής παίρνει είτε δάνειο είτε υποτροφία).

Υποτροφίες

Όλες οι χώρες, με εξαίρεση την Ισλανδία και την Τουρκία, έχουν κάποιου τύπου υποτροφίες για ορισμένους τουλάχιστον φοιτητές. Στην Τουρκία υπάρχουν μειωμένα δίδακτρα για ορισμένους φοιτητές αλλά όχι υποτροφίες.

Οι καταστάσεις διαφέρουν πολύ από τη μια χώρα στην άλλη όσον αφορά τη δυνατότητα για υποτροφία.

Στη Δανία, την Κύπρο και τη Μάλτα όλοι οι σπουδαστές παίρνουν υποτροφία. Στη Φινλανδία, τις Κάτω Χώρες, τη Νορβηγία, τη Σουηδία και το ΗΒ (Αγγλία, Ουαλία και Βόρεια Ιρλανδία) η πλειονότητα των φοιτητών παίρνουν υποτροφίες.

Στις περισσότερες χώρες [Bέλγιο, Βουλγαρία, Τσεχική Δημοκρατία, Κροατία, Εσθονία, Γερμανία, Ελλάδα, Ουγγαρία, Ιρλανδία, Ιταλία, Λετονία, Λιχτενστάιν, Λιθουανία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, ΗΒ (Σκωτία), Σλοβακία, Ισπανία] μόνο ένας μικρός φοιτητών παίρνουν υποτροφία. Το ποσοστό ξεκινά από 1% του φοιτητικού πληθυσμού στην Ελλάδα και φθάνει το 40% στην Ουγγαρία.

Δάνεια

Ενώ είναι ίσως θεωρητικά δυνατό για τους φοιτητές να πάρουν δάνειο σε όλες τις χώρες, το δάνειο θεωρείται κύρια συνιστώσα των συστημάτων οικονομικής ενίσχυσης των φοιτητών όταν πάνω από 5% του φοιτητικού πληθυσμού παίρνει τέτοιο δάνειο. Αυτή είναι η περίπτωση σε 16 χώρες: Βουλγαρία, Δανία, Γερμανία, Εσθονία, Ελλάδα, Λετονία, Λιθουανία, Ουγγαρία, Πολωνία, Σλοβακία, Φινλανδία, Σουηδία, ΗΒ (όλα τα τμήματά του), Iσλανδία, Νορβηγία και Τουρκία.

Άλλη οικονομική ενίσχυση: οικογενειακά επιδόματα και φορολογικές ελαφρύνσεις για τους γονείς των φοιτητών

Στο πλαίσιο των συστημάτων ενίσχυσης των φοιτητών ο φοιτητής μπορεί να αντιμετωπίζεται είτε ως άτομο είτε ως μέλος της οικογένειας που χρειάζεται οικονομική βοήθεια. Στις σκανδιναβικές χώρες, ειδικότερα, ο φοιτητής θεωρείται άτομο και ατομικά παίρνει την οικονομική ενίσχυση. Ωστόσο, σε πολλές άλλες χώρες, η ενίσχυση μπορεί να εξαρτάται από το σύνολο της οικογενειακής κατάστασης και μερικές μορφές ενίσχυσης είναι δυνατόν να δίνονται σε άλλα μέλη της οικογένειας και όχι στον ίδιο τον φοιτητή.

Τα οικογενειακά επιδόματα και οι φορολογικές ελαφρύνσεις έχουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση των φοιτητών σε πολλές χώρες: Βέλγιο, Τσεχική Δημοκρατία, Γερμανία, Εσθονία (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις), Ελλάδα, Γαλλία, Ιρλανδία (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις), Ιταλία (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις), Λετονία (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις), Λιθουανία, Μάλτα (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις), Αυστρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Σλοβενία (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις), Σλοβακία και Λιχτενστάιν (μόνο φορολογικές ελαφρύνσεις).

Ιστορικό

Η έκθεση εκπονήθηκε για την Επιτροπή από το δίκτυο Ευρυδίκη, το οποίο αποτελείται από 38 εθνικές μονάδες με έδρα σε 34 χώρες οι οποίες συμμετέχουν στο Πρόγραμμα Δια Βίου Μάθησης της ΕΕ (τα κράτη μέλη της ΕΕ, η Κροατία, η Ισλανδία, το Λιχτενστάιν, η Nορβηγία, η Σερβία, η Ελβετία και η Τουρκία). Αρμόδιος για τη διαχείρισή του είναι ο Εκτελεστικός Οργανισμός Εκπαίδευσης, Οπτικοακουστικών Θεμάτων και Πολιτισμού. Η ανασκόπηση των διδάκτρων και της υποστήριξης για φοιτητές θα πραγματοποιείται ετησίως από τώρα και στο εξής, ώστε να καταγράφονται οι αλλαγές.

Περισσότερες πληροφορίες:

Η πλήρης έκθεση διατίθεται εδώ.

Ευρωπαικό Δίκτυο Ολοκληρωμένης Υποστήριξης Επιχειρήσεων "Enterprise Europe Network-Hellas/ ΑΝΚΟ-ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ ΔΥΤΙΚΗΣ ΜΑΚΕΔΟΝΙΑΣ, τηλ. 2461024022, e-mail: info@anko-eunet.gr, κα. Λιάνα Παπατέρπου (lpapaterpou@anko.gr) & κ. Σπύρος Κελλίδης (skellidis@anko.gr).

---

Δείτε το πλήρες αρχείο των ανακοινώσεων

Επιστροφή στο "Νέα - Ανακοινώσεις"